Object

PLMET:

click here to follow the link

Title:

Od estetyki do psychologii ewolucyjnej. Wokół Instynktu sztuki Denisa Duttona

Creator:

Luty, Jerzy

ORCID:

0000-0002-2254-9526

Subject and Keywords:

evolutionary psychology   naturalized aesthetics   aesthetic universals   instinct   adaptation   art  
psychologia ewolucyjna   estetyka znaturalizowana   uniwersalia estetyczne   instynkt   adaptacja   sztuka

Abstract:

In his crucial work The Art Instinct. Beauty, Pleasure and Human Evolution (2009) as well as in a series of papers (1998, 2001, 2003, 2004, 2006) – Denis Dutton, newzealander-american scholar, as the first art philosopher ever, combines two seemingly distant disciplines: aesthetics and evolutionary psychology. By arguing that human aesthetic preferences are not 'social constructs', but rather universal, cross-cultural evolutionary features shaped by natural and sexual selection, he still usees traditional disputes present in aesthetic theory. The author analyzes the reception of The Art Instinct (the book which he himself translated into Polish), and shows the formation of the Dutton's mature position in the context of his early views on the nature of art and aesthetic experience. Based on several assumptions he presented in his monograph „Sztuka jako adaptacja. Uniwersalizm w estetyce ewolucyjnej" (Art as Adaptation) (2018), he makes a case that most of the philosophical and aesthetical issues that Dutton had been addressed previously (in a 'pre-evolutionary' period) in an original way, i.e. universalism vs. aesthetic formalism, authenticity in art vs. forgery and plagiarism, or cluster definition of art, found application in his Darwinian analysis of art. The book is addressed to all those who engage in interdisciplinary study on the nature of art and its place in human species history, i.e. cultural and cognitive psychologists, art historians, philosophers and aestheticians. The book contains three Polish translations of Dutton's texts, as well as a complete list of his publications.  
W swojej kluczowej pracy The Art Instinct. Beauty, Pleasure and Human Evolution (2009, wyd. pol. Instynkt sztuki. Piękno, zachwyt i ewolucja człowieka, tłum. i wstęp J. Luty, 2019), a także w serii artykułów z lat 1998-2006 - Denis Dutton, Amerykanin z urodzenia, Nowozelandczyk z wyboru, jako pierwszy w dziejach filozof sztuki, łączy dwie pozornie odległe dyscypliny: estetykę i psychologię ewolucyjną. Argumentując, że ludzkie preferencje estetyczne nie są "konstruktami społecznymi", lecz raczej uniwersalnymi, międzykulturowymi cechami ewolucyjnymi ukształtowanymi przez dobór naturalny i płciowy, nadal wykorzystuje tradycyjne spory obecne w teorii estetycznej. Autor książki, analizując recepcję Instynktu sztuki (dzieła, które przełożył na język polski), pokazuje kształtowanie się dojrzałego stanowiska Duttona w kontekście jego wczesnych poglądów na naturę sztuki i doświadczenia estetycznego. Opierając się na kilku założeniach, które przedstawił w swojej monografii Sztuka jako adaptacja. Uniwersalizm w estetyce ewolucyjnej (2018), stawia tezę, że większość zagadnień filozoficzno-estetycznych, które zostały podjęte przez Duttona w oryginalny sposób w okresie "przed-ewolucyjnym" - tj. uniwersalizm vs. formalizm estetyczny, autentyczność w sztuce vs. problem fałszerstwa i plagiatu, czy klasterowa definicja sztuki - znalazła zastosowanie w jego darwinowskiej analizie sztuki. Książka skierowana jest do wszystkich, którzy podejmują interdyscyplinarny namysł nad naturą sztuki, jej miejscem w ludzkiej historii gatunkowej, a więc psychologów kulturowych i poznawczych, historyków sztuki, filozofów i estetyków. Książka zawiera trzy polskie przekłady tekstów Duttona, oraz kompletny wykaz prac opublikowanych przez autora Znaturalizujmy estetykę.

Place of publishing:

Wrocław

Publisher:

Uniwersytet Wrocławski, Instytut Psychologii

Contributor:

Sorokowski, Piotr. Rec.

Date issued:

2021

Identifier:

oai:www.bibliotekacyfrowa.pl:132940   doi:10.34616/143473       ISBN: 978-83-962965-0-4

Language:

pol

Access rights:

The use of this material is allowed only with accordance of applicable rules of fair use or other exceptions provided by law, and any broader use requires the permission of the authorized entity  
Korzystanie z tego materiału jest możliwe zgodnie z właściwymi przepisami o dozwolonym użytku lub innych wyjątkach przewidzianych w przepisach prawa, a korzystanie w szerszym zakresie wymaga uzyskania zgody uprawnionego

License:

Making materials available on the basis of the agreement with the owner of the property copyrights  
Udostępnianie na podstawie umowy z właścicielem majątkowych praw autorskich

Rights holder:

Copyright by Jerzy Luty

Autor opisu:

TK